(Het Parool) In onze samenleving heerst op veel fronten een gebrek aan legitimiteit. Zowel de financiële sector als de representatieve democratie verkeren in crisis. Het vertrouwen is zoek, getuige onder meer de Occupy-beweging. Modern leiderschap kan niet zonder democratische legitimiteit.
Een parlement moet de uitvoerende macht controleren. Het feit dat de Tweede Kamer in de kwestie-Mauro een week lang probeerde de taak van de uitvoerende macht over te nemen (de Tweede Kamer besluit over een verblijfsvergunning?) duidt op een vertrouwenscrisis. Het parlement vertrouwt de minister zijn uitvoerende taak niet toe, en de Nederlandse burger vertrouwt de controlerende macht van het parlement niet meer.
De CDA-Tweede Kamerfractie lijkt op haar beurt haar parlementaire taak weer uit te besteden aan een congres waar slechts 1100 leden hun stem uitbrachten. In een land waar drie procent van de Nederlanders lid is van een politieke partij, is dit een vreemde zaak.
Al decennia lang is er in Nederland een gebrek aan dualisme. Nederlanders kennen het verschil tussen een minister en Kamerlid niet meer, met een gebrek aan vertrouwen in Kamerleden als gevolg. De veronderstelling dat een onderonsje met een klein groepje partijleden dit vertrouwen terug kan brengen, raakt kant noch wal.
Misverstand
Dat het congres van een politieke partij moet besluiten over de koers van de fractie, is een misverstand. Het toont aan dat Nederlandse politieke partijen het nog steeds niet te boven zijn dat, sinds de opkomst van Fortuyn, de partijdemocratie voorbij is.
In plaats hiervan leven we met een publieksdemocratie waar het debat plaatsvindt op straat, op weblogs en op Facebook. De mediagenieke Mark Rutte verving verzuilingspremier Balkenende. De politiek gaat over aansprekende individuen, niet over partijen.
Het CDA had er dan ook beter aan gedaan de dissidenten Koppejan en Ferrier met de oppositie te laten meestemmen, in plaats van een grijs compromis te zoeken op een congres waar een miniem deel van de CDA-stemmers was.
Papandreou
Het besluit van de Griekse premier Papandreou om een referendum te houden over het Europese reddingsplan, doet de crisissfeer in Europa weer opwaaien. Op het Elysée sprak Sarkozy met zijn ministers, belde hij met Merkel waarna hij Papandreou op het matje riep.
Voor velen is het Griekse referendum onbegrijpelijk, maar de Griekse premier kan niet anders dan de bezuinigingen voor te leggen aan zijn burgers, anders riskeert hij dat de rellen in Athene alleen maar verergeren. De Franse demostranten van de Occupy-beweging zeggen het op Facebook al: de sleutel voor een Europese revolutie ligt in Griekenland.
Verontrustend
Dinsdagavond werd bekend dat de Griekse minister van Defensie heeft voorgesteld de legertop te vervangen – een verontrustend geluid voor een land waar ruim dertig jaar geleden de kolonels nog aan de macht waren. De aanhoudende betogingen van de afgelopen maanden, en de doden die daarbij vallen vragen echter om veiligheid. En bovenal om besluiten die gedragen worden door de burgers van het land.
Leiderschap is vereist, maar zonder democratische legitimiteit gaat dit niet meer. Dat heeft de Arabische Lente eens te meer bewezen.
WILLEM VAN EWIJK